પાદહસ્તાસન :
પાદહસ્તાસન એ ઊભા રહીને કરવાનું આસન છે. આ આસનમાં પગ અને હાથ મળતા હોવાથી તેને પાદહસ્તાસન કહેવામાં આવે છે.
મૂળ સ્થિતિ : બંને પગ ભેગા, બંને હાથ સીધા શરીરને અડેલા, નજર સામે રાખો, હાથની આંગળીઓ શરીરને અડેલી
પદ્ધતિ :
- શ્વાસ લેતાં લેતાં બંને હાથને આકાશ તરફ, કાન સાથે અડકેલા તેમજ સીધા ખેંચેલા રાખીને ઉપર તરફ લઈ જાઓ.
- ધીરે ધીરે શ્વાસ બહાર કાઢી પેટ અંદર ખેંચીને તેમજ પગ કડક અને સીધા રાખી, શરીરને કમરમાંથી આગળની તરફ નમાવો.
- હાથ સીધા રાખી, ડાબા હાથની હથેળી ડાબા પગના પંજાની બાજુમાં તેમજ જમણા હાથની હથેળી જમણા પગના પંજાની બાજુમાં જમીન પર મૂકો. પગ ઘૂંટણમાંથી સીધા રાખો.
- કપાળને બે ઘૂંટણની વચ્ચે લઈ જાઓ. દાઢી છાતીને અડેલી રાખવી. એ સમયે ધ્યાન નાભિ સ્થાન પર રાખવું. અનુકૂળ સમય સુધી, સામાન્ય શ્વાસોશ્વાસ સાથે આ સ્થિતિ જાળવો.
- થોડી વાર આ સ્થિતિમાં રહ્યા પછી કપાળ ઘૂંટણમાંથી દૂર કરવું.
- બંને હાથ ધીમે ધીમે ઉપર લાવવા. કમરથી ઉપરનું શરીર જમીનને સમાંતર, હથેળી જમીન તરફ રાખવી.
- ત્યાર બાદ બંને હાથ ઉપર તરફ અડેલા.
- બંને હાથ નીચે લાવવા.
ધ્યાનમાં રાખવાની બાબતો :
- પેટની તકલીફ હોય તેવા લોકોએ આ આસન ન કરવું.
- હૃદયની તકલીફ હોય તેવી વ્યક્તિએ માર્ગદર્શકની સલાહ મુજબ કરવું.
- બંને પગના ઘૂંટણને વાળવા નહિ, સીધા રાખવા.
- આસન દરમિયાન શ્વાસોશ્વાસ સામાન્ય રાખો.
- આંચકા સિવાય ધીરે ધીરે આસન કરવું અને ધીરે ધીરે મૂળ સ્થિતિમાં આવવું.
ફાયદા :
- પાદહસ્તાસન આસનથી પેટની અને પેડુની ખોટી ચરબી દૂર થાય છે, જેથી શરીર હળવું બને છે અને સ્નાયુઓ મજબુત બને છે.
- શરીર સુડોળ બને છે.
- કરોડને સરસ માલિશ થાય છે.
- કરોડની સ્થિતિસ્થાપકતામાં વધારો થાય છે અને ચેતાઓ સતેજ બને છે.
- હાથ, પગ અને કમરના બધા અક્કડ સ્નાયુઓ ઢીલા થાય છે.
- પગની તાકાત વધે છે.
- સાયટિકાનું દર્દ મટે છે.
- ઘૂંટણની કાર્યક્ષમતા ટકી રહે છે.
- જ્ઞાનતંતુઓની કાર્યક્ષમતા વધે છે.
- પાચનતંત્ર સતેજ થતાં અર્જીણ, પેટના દર્દો જેવા કે ગૅસ, ઍસિડિટી, કબજિયાત વગેરે નાબુદ થાય છે.
- શરીર લચીલું, સૂર્તીવાળું અને સ્વસ્થ બને છે.
- પ્રાણ, અપાન અને સમાનવાયુ સપ્રમાણ વહે છે.
- ઊંચાઈ વધે છે અને શરીરમાં સ્ફૂર્તિ આવે છે.