NEET Physics : દોલનો અને તરંગો

એક સરળ આવર્તદોલકનો કંપવિસ્તાર 10 cm અને આવર્તકાળ  છે, તો નીચેના પ્રશ્નોના જવાબ આપો : 
1. નિયતબિંદુ પાસેથી પસાર થાય ત્યારે તેનો વેગ v =  ........ cms^-1
(i) 0  (ii) 10   (iii) 20  (iv) 30

2. નિયતબિંદુ પાસે તેનો પ્રવેગ α =  ......... cms^-2
(i) 0   (ii) 30   (iii) 60   (iv) 90

3. ધન છેડા પાસે તેનો વેગ v = .......... cms^-1 
(i) 0    (ii) 10    (iii) 20    (iv) 30

4. ઋણ છેડા પાસે તેનો પ્રવેગ ...........
(i) 0  (ii) 30   (iii) 60    (iv) 90

• 1 (i) 2 (i) 3 (i) 4 (i)

• 1 (iv) 2 (iv) 3 (iv) 4 (iv)

• 1 (iv) 2 (i) 3 (iv) 4 (i) 

• 1 (iv) 2 (i) 3 (i) 4 (iv)

વિધાન : ક્લોઝડ પાઈપ માટે f_n એ (n-1)મો ઓવરસ્ટોન દર્શાવે છે.
કારણ : ક્લોઝડ પાઈપ માટે બધા જ હાર્મોનિક શક્ય છે.

• વિધાન અને કારણ બંને સાચાં છે તથા કારણ એ વિધાનનું સમર્થન કરે છે.

• વિધાન અને કારણ બંને સાચાં છે પરંતુ કારણ એ વિધાનનું સમર્થન કરતું નથી. 

• વિધાન સાચું છે પરંતુ કારણ ખોટું છે. 

• વિધાન ખોટું છે પરંતુ કારણ સાચું છે.

એક પ્રગામી તરંગનું સમીકરણ  છે. જ્યાં x અને y cm માં અને t s માં છે તો, 
1. તરંગની તરંગલંબાઈ કેટલા cm હશે ?
(i) 10  (ii) 5 (iii) 20 (iv) 30 

2. તરંગની આવૃત્તિ કેટલા Hz હશે ? 
(i) 0.5  (ii) 2  (iii) 20   (iv) 50

3. તરંગ સદિશ કેટલા rad cm^-1 હશે ? 

4. તરંગનો વેગ કેટલા rad cm^-1 હશે ?
(i) 10   (ii) 20   (iii) 15  (iv) 30

• 1 (i) 2 (ii) 3 (iii) 4 (iv)

• 1 (i) 2 (ii) 3 (iii) 4 (ii)

• 1 (i) 2 (iii) 3 (ii) 4 (ii)

• 1 (ii) 2 (ii) 3 (iii) 4 (iv) 

એક સ.આ.દો. A કંપ વિસ્તાર અને T આવર્તકાળ સાથે દોલનો કરે છે. કૉલમ-1 સમય અને કૉલમ-2 માં જે-તે સમયની દર્શાવી છે, તો યોગ્ય રીતે જોડકાં જોડો : (પ્રારંભિક કળા  છે.)

• a (iii) b (i) c (iv) d (ii)

• a (ii) (b) (iii) c (i) d (iv) 

• a (iv) b (i) c (ii) d (iii)

• a (iii) b (i) c (ii) d (iv)

એક પ્રગામી હાર્મોનિક તરંગનું સમીકરણ  છે. જ્યાં y અને x cm માં અને t s માં છે, તો નીચેના પ્રશ્નોના જવબો આપો : 
1. તરંગનો વેગ કેટલા cms^-1 હશે ?
(i) 0   (ii) 8   (iii) 16  (iv) 32
 
2. ઉદ્દગમથી 4 cm દૂર આવેલા કણનું 1 s ના અંતે વેગ કેટલા હશે ? 
(i) 10 cm   (ii) -10 cm   (iii) 4 m   (iv) 5 cm 

3. ઉદ્દગમથી દૂર આવેલા કણનો ના અંતે વેગ કેટલા હશે ? 
(i) 0   (ii) 10    (iii) 20    (iv) 30 

4. ઉદ્દગમથી 16 cm દૂર આવેલા કણનો 1 s ના અંતે પ્રવેગ કેટલા cms^-2 હશે ?
(i) 0   (ii) 20    (iii) 40    (iv) -40 

• 1 (iii) 2 (ii) 3 (iii) 4 (i)

• 1 (iii) 2 (i) 3 (iii) 4 (iv)

• 1 (ii) 2 (iii) 3 (iv) 4 (iv)

• 1 (ii) 2 (ii) 3 (ii) 4 (i)

20 cm લંબાઈની દોરી પર રચાતા સ્થિત તરંગો માટેનું સમીકરણ  છે. જ્યાં x અને y cm અને t s માં છે, તો 
1. સ્થિત તરંગોની તરંગલંબાઈ કેટલા cm હશે ?
(i) 8 cm   (ii) 2 cm   (3) 20 cm   (iv) 5 cm
 
2. તરંગોનો વેગ કેટલો હશે ? 
(i) 2 cms^-2   (iv) 80 cms^-1   (iii) 160 cms^-1 (iv) 320 cms^-1  

3. નિસ્પંદ બિંદુઓના સ્થાન ક્યાં હશે ? (cm માં છે.)
(i) 1, 5, 9, 13
(ii) 4, 8, 12, 16
(iii) 2, 6, 10, 14, 18
(iv) 3, 7, 11, 15 

4. પ્રસ્પંદ બિંદુઓના સ્થાન cm માં કયાં હશે ?
(i) 1, 5, 9, 13
(ii) 4, 8, 12, 16
(iii) 2, 6, 10, 14, 18
(iv) 3, 7, 11, 15

• 1 (i) 2 (iv) 3 (ii) 4 (iii)

• 1 (i) 2 (iv) 3 (iii) 4 (ii)

• 1 (i) 2 (i) 3 (iii) 4 (ii)

• 1 (iii) 2 (iii) 3 (ii) 4 (ii)

2. તેની પ્રાંરભિક કળા  = .......... rad

(i)      (ii)      (iii)      (iv) 

3. દોલનનો અંતે તેની કળા .......... 

(i)      (ii)      (iii)      (iv) 
4. તેનો આવર્તકાળ ..........
(i) 1.6     (ii) 0.8     (iii) 3.2     (iv) 48

• 1 (ii) 2 (ii) 3 (i) 4 (iii)

• 1 (i) 2 )ii) 3 (iii) 4 (iv)

• 1 (ii) 2 (ii) 3 (iv) 4 (iv)

• 1 (ii) 2 (ii) 3 (iii) 4 (iv)

એક સરળ આવર્તદોલકની યાંત્રિકઊર્જા તેની ગતિઉર્જા કરતાં બમણી છે, તો નીચેના પ્રશ્નોના જવાબો આપો : 
1. તેનું સ્થાનંતર કેટલું હશે ?
 
2. તેનો વેગ કેટલો હશે ? 

3. તેનો પ્રવેગ કેટલો હશે ? 

4. તેની સ્થિતિઊર્જા કેટલી હશે ?

• 1 (ii) 2 (iii) 3 (iii) 4 (ii)

• 1 (ii) 2 (iv) 3 (iii) 4 (iii)

• 1 (i) 2 (ii) 3 (i) 4 v(iii)

• 1 (ii) 2 (iii) 3 (iii) 4 (iv)

વિધાન : ડોપ્લર અસરમાં ધ્વનિ-ઉદ્દગમના આગળના વિસ્તારમાં તરંગોની તરંગલંબાઈ ઘટે છે, જ્યારે પાછળના વિસ્તારમાં તરંગલંબાઈ વધે છે. 
કારણ : તરંગ અને ધ્વનિ ઉદ્દ્ગમ વચ્ચે સાપેક્ષ સ્થાનાંતર હોય છે. 

• વિધાન અને કારણ બંને સાચાં છે તથા કારણ એ વિધાનનું સમર્થન કરે છે.

• વિધાન અને કારણ બંને સાચાં છે પરંતુ કારણ એ વિધાનનું સમર્થન કરતું નથી. 

• વિધાન સાચું છે પરંતુ કારણ ખોટું છે. 

• વિધાન ખોટું છે પરંતુ કારણ સાચું છે.

વિધન : સ્પંદની ઘટના એકમ સમયમાં ધ્વનિ 2 (f₁ - f₂) વખત મહત્તમ થાય છે.
કારણ : એકમ સમય દીઠ સ્પંદની સંખ્યા (f₁ - f₂) છે.

• વિધાન અને કારણ બંને સાચાં છે તથા કારણ એ વિધાનનું સમર્થન કરે છે.

• વિધાન અને કારણ બંને સાચાં છે પરંતુ કારણ એ વિધાનનું સમર્થન કરતું નથી. 

• વિધાન સાચું છે પરંતુ કારણ ખોટું છે. 

• વિધાન ખોટું છે પરંતુ કારણ સાચું છે.