દોડ

ટૂંક પ્રસ્થાન : સમાન્ય રીતે ટૂંકી દોડની સ્પર્ધાઓમાં દુનિયાના મોટા ભાગના ખેલાડીઓ ‘ટુંક પ્રસ્થાન’ દ્વારા દોડની શરૂઆત કરે છે.

દરેક ચોપગા પ્રસ્થાનમાં આ ત્રણ સ્થિતિઓ દ્વારા પ્રસ્થાન લેવામાં આવે છે. 1. જગહ પે 2. સજ્જ. અને 3. જાઓ. પ્રસ્થાનકારની સૂચના મુજબ બધા ખેલાડીઓએ આ સાચા ત્રણેય સ્થિતિઓનો અમલ કરવાનો હોય છે.

ટૂંક પ્રસ્થાનમાં ‘જગહ પે’ની સ્થિતિ :

ટૂંકા પ્રસ્થાનમાં લેતી વખતે પ્રસ્થાનકાર ‘જગહ પે’નો હુકમ આપે એટલે દરેક હરીફ પોતાની ગલીમાં પ્રસ્થાન રેખાની પાછળ અનુકૂળતા મુજબ 30 થી 45 સેમી દૂર પોતાનો મજબૂત પગની એડી તથા બીજા પગના પંજા વચ્ચે 5 થી 10 સેમીનું અંતર રાખી બંને પગના પંજા જમીનને સ્પશે તે પ્રમાણે તેમજ પાછળના પગનો પંજો આગળના પગની એડીની બાજુમાં રહે એ રીતે અને બંને પગનાં તળિયાં પ્રસ્થાન ટેકાને મજબૂત અડકેલાં રહે તે રીતે નીચેની આકૃતિમાં બતાવ્યા પ્રમાણે પગની બેઠક લે છે:



પગની બેઠક લીધા બંને હાથનાં આંગળાં પ્રસ્થાન રેખાથી 1 થી 2 સેમી પાછળ રહે તે પ્રમાણે તેમજ બંને હાથ બંને ખભા જેટલા પહોળાં રાખી આંગાળાનાં ટેળવા પર વજન આવે તે મુજબ નીચેની આકૃતિમાં દર્શાવ્યા પ્રમાણે જમીન ઉપર મૂકવામાં આવે છે. એ સમયે ગરદન અને નજર સાહજિક રીતે પોતાની ગલીમાં જોતાં હોય એ સ્થિતિમાં રાખવામાં આવે છે.

ટુંક પ્રસ્થામનમાં ‘સજ્જ’ની સ્થિતિ : ટુંકમાં પ્રસ્થાનમાં પ્રસ્થાનકાર ‘સજ્જ’ન્પ હુકમ આપે ત્યારે દોડવીર પોતાના શરીરને સહેજ આગળ લાવી પૂંઠનો ભાગ ઊંચો કરે છે તેમજ બંને હાથ સીધા રાખી આગળ તરફ ઝૂકે છે. એટલે કે દોડવીર નીચેની આકૃતિમાં દર્શાવ્યા મુજબ આગે, ઉપે ઝુકવાની ક્રિયા કરે છે. આગળ ઝૂકવું એટલે સૌપ્રથમ શરીરના ખભા પ્રસ્થાન રેખાની આગળના પગ પર લાવવું. ઉપર જવું એટલે શરીરનું વજન બંને હાથ અને આગળના પગ પર લાવવું. ઉપર જવું એટલે શરીરના થાપા ખભાથી સહેજ ઉપર લઈ જવા. ‘સજ્જ’ની સ્થિતિમાં પૂંઠનો ભાગ ખભા કરતાં ઉંચો રહે છે. શરીરનું મોટા ભાગનું વજન આગળના પગના પંજા અને બંને હાથ ઉપર વહેંચાયેલું રહે છે અને દોડવીરની નજર કુદરતી રીતે જ પોતાની ગલીમાં જ રહે છે.



ટુંક પ્રથાનમાં ‘જાઓ’ની સ્થિતિ : ટુંક પ્રસ્થાનમાં ‘જાઓ’ની ક્રિયા માટે પ્રસ્થાનકાર અવાજ માટે ક્લૅપર, બંદૂક કે પિસ્તોલનો ઉપયોગ કરે છે. અવાજ સાનભળતાની સાથે જ દોડવીર પોતાના પાછાળના ભાગને પાછળ તફર ધક્કો મારી આગળ લાવે છે અને તેને પ્રસ્થાન રેખાની આગળ 45 સેમીથી 60 સેમી દૂર મૂકે છે. પગને આગળ લાવવાની ક્રિયા સાથે દોડવીર વિરૂદ્ધ બાજુનો અથવા મુક્ત હાથ આગળ તરફ અને પગ તરફનો હાથ પછળ તરફ કુદરતી રીતે લઈ જાય છે. એ સમયે બંને હાથ કોણીમાંથી આગળ તરફ વાળેલા અને હાથની મુઠ્ઠી સામાન્ય વાળેલી રહે છે.
‘સજ્જ’ની ક્રિયામાંથી દોડવીર ‘જાઓ’ની ક્રિયા કરે ત્યારે તેના સમગ્ર શરીરની સ્થિતિઓ નીચેની આકૃતિમાં દર્શાવેલ છે.